Tlos Antik Kenti Kaya Mezarları Cephe Düzenlemeleri


KORKUT T., Özdemir B.

Anadolu/ Anatolia, sa.45, ss.223-241, 2019 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2019
  • Dergi Adı: Anadolu/ Anatolia
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Other Indexes
  • Sayfa Sayıları: ss.223-241
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Özet: Tlos Antik Kenti, kaya mezarı geleneği bakımından Likya Bölgesi’nin önde gelen yerleşimleri arasında yer almaktadır. Kent nekropolünün doğu ve kuzey yönlerinde yoğunlaşan kaya mezarları cephe düzenlemelerine göre dört farklı grupta değerlendirilir. İlk grubu ev tipi bir cephe düzenlemesine sahip kaya mezarları oluştururken bunu sırasıyla tapınak cephesi görünümlü mezarlar, örgü cepheliler ve basit bir sanduka görünümündeki kaya mezarı tipleri takip eder. Ayrıca her bir grup kendi içinde farklı tipolojik alt başlıklara ayrılır. Tlos kaya mezarla-rında yapılan çalışmalar kentin ölü kültü geleneği hakkında pek çok veriye ulaşılmasını sağlamıştır. Kaya mezarları cephelerinde bulunan yazıtlar mezar sahipliği ve kullanım haklarının kapsamına ışık tutmaktadır. Mezarların iç düzenlemeleri ise kentin ölü gömme geleneği ve öbür dünya inancıyla bağlantılı ayrıntılarının anlaşılmasına olanak sunmaktadır. Ölü kültü ile bağlantılı dikkat çeken bir başka veri doğrudan kaya mezarlarıyla ilişkili sepulkral uy-gulama alanlarıdır. Söz konusu alanlar kaya mezarlarının dış cephelerinde bulunan stel yuvası, stel nişi, altar alanları ve sunu çukurlarından oluşmaktadır. Genel kanı bu düzenlemelerden özellikle stel ve altar alanlarının mezarların daha sonraki ikincil kullanımlarıyla ilişkili olduğu yönündedir. Tlos nekropolünde ele geçen ve Geç Arkaik-Erken Klasik Dönem’e tarihlenen bir stel bu geleneğin kaya mezarlarının erken dönemlerinden itibaren sürdürüldüğüne işaret etmektedir.

Abstract: The ancient city of Tlos is one of the foremost Lycian cities in terms of its tradition of rock-cut tombs. Increasing in number towards the east and north of the city’s necropolis, these tombs can be broken down into four different groups based on the layout of their front facades. While the first group consists of facades resembling homes, those are followed by tombs with a temple-like appearance, latticed facades, and tombs with a simple sarcophagus appearance. Additionally, each group can be further divided into lesser typolo-gical styles. The studies carried out in Tlos’s rock tombs have led to the discovery of much information regarding the cultic practices carried out in the city. The inscriptions found on the front of these tombs shed light on the owner of these tombs and their tenancy. The tombs’ interiors provide us with the chance to understand the city’s burial traditions and details about their beliefs regarding the afterlife. The sepulchral areas directly related to the rock tombs are another interesting find regarding the death cult. These aforementioned areas consist of stele niches, stele sockets, altar areas, and depressions where offerings were placed. General opinion leans towards these arrangements, especially steles and altar areas, being a part of the tombs’ later, secondary periods of use. A stele dated to the Late Archaic- Early Classical Period recovered from the Tlos necropolis indicates that this tradition has been observed since the early ages of these rock tombs.