Avrupa Birliği’nde İnsani Yardım Politikalarının Siyasallaşması Sorunu

Konyalı G.

8. Uluslararası Asos Congress Hukuk Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 15 - 17 Haziran 2022, ss.19-32

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.19-32
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Avrupa Birliği insani yardım politikaları aracılığıyla, AB üyesi olmayan devletlerde yaşayan insanlara yardım sağlanması amaçlanmaktadır. Doğal veya insani etkilerle ortaya çıkan felaketler sonucunda kişilerin yaşamlarını sürdürmeleri zorlaşmakta veya imkânsız hale gelmektedir. Bu gibi durumlarda devletin yeterli yardımı sağlamadığı veya sağlayamadığı durumlarda, insani yardım kurumu bir kurtarıcı olmaktadır. Avrupa Birliği insani yardım alanında küresel alanda son derece etkin bir aktördür. Suriye, Irak, Afganistan ve Afrika gibi pek çok bölgede insani yardım konusunda milyarlarca Euro harcanmıştır. Zaman içerisinde Avrupa Birliği vatandaşları arasında da bu projeler desteklenir hale gelmiş ve insani yardım bilinci topluma aşılanmıştır. İnsani yardım politikasının yegâne amacı, çeşitli felaketler nedeniyle zor durumda kalan insanlara, insan onuruna yaraşır bir yaşam sürebilmeleri için ekonomik ve sosyolojik destek sağlamaktır. Dolayısıyla insani yardım kurumu, bir politika aracı olarak değerlendirilmemelidir. Siyasi ilişkiler ve hedefler ne olursa olsun, insan yaşamını korumak uluslararası toplumun temel görevlerinden bir tanesidir. Ancak zaman içerisinde Avrupa Birliği insani yardım politikalarının, dış politika ile paralel şekilde yürütülmesi söz konusu olmuştur. Özellikle AB Ortak Dış ve Güvenlik Politikasının (ODGP), insani yardım kurumu ile iç içe geçtiği haller, insani yardımın siyasallaşması sorununu doğurmuştur. İnsani yardım politikası esasen tarafsızlık, bağımsızlık ve bağlantısızlık temel ilkelerine dayanmaktadır. Bu temel değerler insani yardımı, diğer uluslararası yardım türlerinden ayıran özelliklerdir. Bu değerlere riayet edilmemesi, insani yardımın farklı amaçlarla kullanılmasına zemin hazırlayacaktır. AB hukukunda insani yardım kurumunun anlaşılabilmesi için öncelikle insani yardımın özellikleri ve AB hukukunda düzenleniş şekli üzerinde durulmalıdır. 1992 yılında kurulan Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Ofisi’nin (ECHO) yapısı ve yıllar içerisinde gösterdiği değişimin ve ODGP Politikaları ile olan ilişkisinin ortaya konulması son derece önemlidir. İnsani yardım kurumlarının işleyişinin ve yapısının dış politika mekanizmalarıyla hukuki veya fiili bağlantılarının bulunmaması gerekmektedir. Bu doğrultuda AB kurumlarını yanı sıra insani yardım alanında faaliyet gösteren sivil toplum örgütlerine de büyük rol düşmektedir. 

Through the European Union's humanitarian aid policies, it is aimed to provide assistance to people living in non-member states. As a result of disasters that occur with natural or manmade effects, it becomes difficult or impossible for people to continue their lives. In such cases, where the state does not or cannot provide sufficient assistance to their people, the humanitarian aid institution becomes a savior. The European Union is an important actor in the global humanitarian aid. Billions of Euros have been spent on humanitarian aid in many states and regions such as Syria, Iraq, Afghanistan and Africa. It seems that such projects have become supported among the citizens of the European Union and the awareness of humanitarian aid has been instilled in the society.

The sole purpose of the humanitarian aid is to provide economic and sociological support to people who are in a difficult situation due to various disasters so that they can lead a life compatible with human dignity. Therefore, the humanitarian aid institution should not be considered as a foreign policy tool. Regardless of political relations and goals, protecting human life is one of the main tasks of the international community. However, over time, the European Union's humanitarian aid policies have been carried out in parallel with foreign policy. Particularly, the cases where the EU Common Foreign and Security Policy is intertwined with the humanitarian aids has given rise to the problem of politicization of humanitarian aid. However humanitarian policy is based on the basic principles of impartiality, independence and impartiality. These core values ​​are the main features that distinguishes humanitarian aid from other types of international aid. Failure to comply with these principles will pave the way for the use of humanitarian aid for different purposes.

In order to understand the humanitarian aid institution in the EU law, the characteristics of humanitarian aid and the regulations in EU law should be examined. It will be useful to examine the structure of the European Community Humanitarian Aid Office (ECHO), which was established in 1992, and the evolution it has shown over the years. It is important to identify and eliminate the legal or de facto links between the functioning and structure of humanitarian aid institutions and foreign policy mechanisms. In this respect, in addition to EU institutions, non-governmental organizations operating in the field of humanitarian aid also play a major role.