Küresel İklim Değişikliği Farkındalık Ölçeği Geliştirme: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması


Creative Commons License

YILMAZ M., TOPCU F. H., Gunbayi I.

GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, cilt.13, sa.36, ss.42-61, 2025 (TRDizin) identifier

Özet

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin küresel iklim değişikliği farkındalığını ölçebilecek, geçerliği ve güvenirliği sağlanmış bir ölçek geliştirmektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemi desenlerinden tarama deseni kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Akdeniz Üniversitesi’nde 2022-2023 eğitim ve öğretim yılında öğrenim gören 602 öğrenci oluşturmaktadır. Ölçek geliştirme sürecinde ilk olarak literatürdeki çalışmalar ve bu konuda geliştirilen ölçekler incelenerek madde havuzu oluşturulmuştur. Ölçeğin kapsam geçerliğini belirlemek için havuzda yer alan maddelerle ilgili uzman görüşü alınmıştır. Uzman görüşü alındıktan sonra madde havuzundaki ifadelerin anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla 15 öğrenciye ön deneme uygulaması yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek için Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanmıştır. AFA sonucunda ölçeğin Kaiser-Meyer-Olkin katsayısı 0,952 bulunmuştur. Ölçeğin toplam varyansın %41,137’sini açıkladığı ve 34 maddeden oluşan tek faktörlü bir yapıya sahip olduğu belirlenmiştir. Ölçekte bulunan maddelerin güvenirliği hesaplanarak Cronbach Alfa 0,950 olarak bulunmuştur. DFA sonucunda uyum indeks değerleri χ2/ df=2.77; GFI=0.90; AGFI=0.90; CFI=0.90 ve RMSEA=0.07 olarak bulunmuştur. Bu indeks değerleri kabul edilebilir uyum değerlerini karşılamaktadır. Böylelikle DFA uyum indeks değerlerinin AFA sonucu elde edilen tek faktörlü yapıyı doğruladığı görülmektedir. Yapılan analizler sonucunda üniversite öğrencilerinin küresel iklim değişikliği farkındalık düzeylerini ölçmede kullanılabilecek 5’li Likert tipinde geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirilmiştir.
The aim of the current study is to develop a scale with validity and reliability that can measure university students' awareness of global climate change. The study employed the survey design, one of the quantitative research methods. The sample consists of 602 students studying at Akdeniz University in the 2022-2023 academic year. In the scale development process, the item pool was first created by examining the studies in the literature and the developed scales. The preliminary items were sumbitted to an expert review to determine the content validity of the scale. After the expert opinion was obtained, a pre-test was applied to 15 students to determine whether the statements in the item pool were understood. Exploratory Factor Analysis (EFA) and Confirmatory Factor Analysis (CFA) were conducted to determine the construct validity of the scale. As a result of the EFA, the Kaiser-Meyer-Olkin coefficient of the scale was found to be 0.952. It was determined that the scale explained 41.137% of the total variance and had a single-factor structure consisting of 34 items. The reliability of the items in the scale was calculated and Cronbach's Alpha was found to be 0.950. As a result of the CFA, the fit index values were found to be χ2 /df=2.77; GFI=0.90; AGFI=0.90; CFI=0.90 and RMSEA=0.07. These index values are acceptable fit values. Thus, the CFA fit index values confirm the single-factor structure obtained as a result of the EFA. As a result of the analyses, a valid and reliable 5-point Likert scale was developed to measure university students’ awareness of global climate change.