Sayıştay Dergisi, sa.113, ss.181-205, 2019 (Hakemli Dergi)
Belediyelerin alt işverenleri (taşeron) tarafından işçi
olarak çalıştırılanların önemli bir kısmı 2018 yılının ikinci çeyreğinden
itibaren belediye şirketleri bünyesine geçiş yapmıştır. Ayrıca bu tarihten
sonra personel çalıştırmaya dayalı ihale yapılması yasaklanmıştır. Böylece
belediye örgütü dışında ancak belediyenin kontrolü altındaki şirketlerde
belediye personelinin çoğunluğu çalışır hale gelmiştir. Taşeron işçilerin
kadroya geçişi için şirket şeklinde örgütlenmede başlıca iki unsurun etkili
olduğu görülmektedir. İlki personel giderlerini sınırlama amacıdır. Belediyenin
kadrolu işçileri arasında sendikalaşma oranı yüksektir ve toplu iş
sözleşmeleriyle işçi ücretleri ve diğer özlük hakları tespit edilmektedir.
Şayet taşeron işçiler belediyenin kadrolu işçileriyle aynı haklardan yararlansaydı
belediyelere önemli bir mali külfet doğacaktı. Şirket biçimindeki örgütlenmenin
ikinci amacı belediye hizmetleri için işçi alımını kolaylaştırmaktır. Mevcut
mevzuata göre belediyeye memur ve işçi alımı için Kamu Personeli Seçme Sınavı
şartı bulunmaktadır. Belediye şirketleri ise bu yükümlülüğe tabi değildir.
Dolayısıyla esnek ücret ve istihdam politikası için belediye şirketi şeklinde
bir örgütlenme tercih edilmiştir. Fakat belediye şirketlerine ilişkin güncel
mevzuat bunların siyasal denetimlerinin yapılması bağlamında yeterli değildir.
Belediyelerin seçilmiş karar organları olan belediye meclisleri, belediye
şirketlerinin mali durumunu ve performansını aktif bir şekilde denetleme
araçlarından yoksundur. Bu açıdan mevzuat değişiklikleriyle belediye meclisinin
siyasal denetim yetkisi ve araçları güçlendirilmelidir.
A significant number of the subcontracted workers of the
municipalities have been transferred to the municipal corporations as of the
second quarter of 2018. In addition, tenders for the personnel services have
been prohibited starting from this date. As a consequence, the majority of the
municipality personnel are currently employed by the municipal corporations,
which are outside the municipal organization but are under the control of it. There
are two main factors affecting the organisation as a corporation in this
process of transferring subcontracted workers to permanent cadres. The first
one is the aim of reducing costs related to the personnel. The unionization
rate is high among the regular workers in the municipal organization; their
wages and other benefits are regulated by collective labour agreements. If the
subcontracted workers had benefited from the same rights as the regular workers
of the municipality, this would put a heavy financial burden on the
municipalities. The second factor is concerned with the aim of facilitating the
recruitment of workers for municipal services. According to the legislation in
force, taking the Public Personnel Selection Examination is prerequisite for
the recruitment of civil servants and workers who will work at the
municipality. Municipal corporations are not subject to this regulation.
Therefore, an organization in the form of municipal corporation has been
preferred for flexible wage and employment policy. However, the legislation in
force on municipal corporations is not sufficient in terms of their political
scrutiny. Municipal council, which is the elected decision-making organs of the
municipality, lacks the mechanism to actively scrutinize the financial
condition and performance of municipal corporations. Hence, the political
scrutiny mandate and mechanisms of the municipal council should be reinforced
by legislative amendments.