Akademik Veri Yönetim Sistemi
ISTANBUL UNIVERSITESI SOSYOLOJI DERGISI-ISTANBUL UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIOLOGY, cilt.43, sa.1, ss.84-97, 2023 (ESCI)
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde bazı geleneksel değerlerin hala kabul görmesi boşanma nedenlerini özgün kılmaktadır. Boşanma nedenleri ve sonuçları, ekonomik koşullardaki değişiklikleri, cinsiyete dayalı iş bölümü ve kolektivizme karşı yükselen bireysellik eğilimi içerir. Ekonomik istikrarsızlık ve düşen yaşam standartları, özellikle gelir paylaşımını hesaba kattıktan sonra bile orantısız mali zorluklarla karşı karşıya kalan kadınlar için boşanmanın sadece bir nedeni değil, aynı zamanda kaçınılmaz bir sonucudur. Cinsiyet farklılıkları ile sosyal ve ekonomik koşullardaki değişimler, Türkiye’de ve dünyada boşanma oranlarının artmasındaki temel faktörlerdir. Bu çalışma, TAYA-2021 veri setinin çoklu mütekabiliyet analizini (ÇMA) kullanarak, Türkiye’deki bireylerin cinsiyet, eğitim, gelir, medeni durum, bölgeye göre boşanma nedenlerinin benzerlik ve kümelenmelerini incelemeyi amaçlamaktadır. Veri seti, daha önce en az bir kez boşanmış 18 yaş üstü kadın ve erkeklerin boşanma sebeplerine ilişkin bilgileri içermektedir. ÇMA analizi sonuçları hem erkeklerin hem de kadınların ekonomik ve ailevi sorunlar gibi birtakım benzer boşanma sebeplerine sahip olduklarını ortaya koymaktadır. Ancak bu nedenlere verilen yanıt yoğunluklarında cinsiyet farklılıkları bulunmaktadır. Kadınlar ev odaklı ve aile içi şiddet gibi faktörlere daha fazla önem verme eğilimindeyken, erkekler ev odaklı ve geniş aileden gelen görüşün kabulü gibi pratik konulara eğilim göstermiştir. Çalışma ayrıca, gelir ve eğitim düzeyi gibi sosyoekonomik faktörlerin her iki cinsiyet için de boşanma nedenlerinin şekillenmesinde önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
In developing countries such as Türkiye, traditional factors such as a patriarchy make the reasons for divorce unique. The causes
and consequences of divorce include changes in economic conditions, the gender division of labor, and a rising tendency toward
individualism over collectivism. Economic instability and lower living standards are not only a cause but an inevitable consequence
of divorce, especially for women who face disproportionate financial difficulties, even after taking shared incomes into account.
Gender differences and changes in social and economic conditions are the two main factors in the increase in divorce rates in
Türkiye and around the world. This study aims to examine the similarities and clustering of reasons for divorce in terms of
individuals’ gender, education, income, marital status, and region in Türkiye using a multiple correspondence analysis (MCA)
based on the Family Structure in Türkiye (TAYA) 2021 dataset. The dataset includes information about the reasons for divorce
from male and female participants over the age of 18 who have undergone divorce at least once. The results from the MCA analysis
reveal both men and women to show a number of similar reasons for divorce, such as economic and family problems. However,
gender-based variations are found regarding response intensities to these causes. While women tend to place more emphasis on
such factors as emotional and domestic violence, men tend to be very home-oriented and to have expressed practical issues such
as acceptance of their extended family’s views. The study also reveals socioeconomic factors such as income and education level
to play an important role in shaping the reasons for divorce for both genders.