Akademik Veri Yönetim Sistemi
Senet Akademiyası (beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), cilt.3, sa.18, ss.59-80, 2022 (Hakemli Dergi)
Bu araşdırmada Osmanlı sülaləsinin yeganə rəssamı Halife Abdulmecit
Osmanlı maarifçiliyinin və müasirləşməsinin inkişafında və Şişli emalatxanasının
qurulmasındakı rolu, araşdırılaraq oxuculara təqdim edilmişdir. Türk rəngkarlıq
sənətinin qabaqcıllarından Halife Abdulmecit eyni zamanda senet hamisi, musiqi
və ədəbiyyat sahələrində də fəal olmuşdur. Tarixi süjetləri və Stanbul
mənzərələrini çəkən Əbdülməcid Əfəndi müxtəlif məzmunlu rəsmlərində xüsusiyle
de qadını passiv yox, mədəni, təhsilli bir şəxsiyyət kimi göstərirdi. 20-ci esrin
evvelleri Türkiye tarixinin en çetin dönemlerini yaşadığı ve tarixi sınaqdan keçdiyi
illərdə dövrün ən maraqlı hadisələrindən biri də Şişli Rəsm Emalatxanasının (1916
)yaradılması olmuşdu. Şişli Emalatxanası rəssamları və fəaliyyətləri Birinci Dünya
Müharibəsi illərində ölkənin döyüş ruhunu yüksəltmək üçün dövrün hökmdarları
tərəfindən döyüş rəsmləri çəkmək ideyasını irəli sürdülər. Məqalədə, bilavasitə,
emalatxananın fealiyyəti, genc rəssamların əsərləri analiz edilərək, rəsmlərindəki
qüdrət və suverenlik, vətənpərvərlik, hərbi nailiyyətlərin tərənnüm edilməsi
göstəriciləri oxuculara çatdırılmışdır.
Eyni zamanda bu mövqeni gələcək nəsillərə və cəmiyyətlərə çatdırmaq
qayğısından əlavə, Osmanlı İmperatorluğunun Qərbdə təhsil alan sənətçiləriylə
əldə etdiyi sənətinin səviyyəsinin de təbliğatı kimi dəyərlendirilə bilir. Bu nəsillə
fiqur, kompozisiya və çılpaqlıq çağdaş qərb sənəti anlayışında ilk dəfə türk rəsm
sənətinə daxil olur. Bir çox tedqiqatçıya görə Şişli Emalatxanası çıxan rəsmlərin
ölkə daxilində və xaricdə açılan sərgilərdə böyük nailiyyət qazanması nəticəsində
Osmanlı imperiyası artıq dünyada primitiv bir quruluş olaraq deyil, xüsusilə də
müttəfiq ölkələrdə bu sayədə nüfuzunu artıra bilmişdir.