CEZA HUKUKUNDA ÖZEL GENEL NORM İLİŞKİSİNİN TESPİTİ


Kaplan M.

Ceza Hukuku Dergisi, cilt.18, sa.53, ss.487-524, 2023 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 18 Sayı: 53
  • Basım Tarihi: 2023
  • Dergi Adı: Ceza Hukuku Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.487-524
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Ceza hukukunda kural olarak kaç fiil varsa o kadar suç vardır ve fail her birinden ayrı ayrı cezalandırılır. Ancak bu durum bazen aşırı ceza verilmesine yol açtığından kanun koyucular bir nevi faili ödüllendirir gibi ortada birden fazla suç olmasına rağmen failin bir suçtan cezalandırılmasını tercih edebilir. İşte bir olayda birden fazla suçun olduğu durumlarda failin hangi suçtan dolayı sorumlu tutulması gerektiğini içtima kuralları vasıtasıyla belirliyoruz. İçtima kuralları bazen kanunda yazılı olabilir bazen de bu kurallara yorum yoluyla ulaşılabilir. Bir fiil ile birden fazla suçun işlendiği durumlarda fikri içtima gündeme gelir. Bu suçlar aynı suç ise aynı neviden fikri içtima farklı suç ise farklı neviden fikri içtima söz konusudur. Ancak bazı hallerde birden fazla suçun varlığı söz konusu olmasına rağmen normlar arası ilişki veya yorum yoluyla esasında bir suçun oluştuğu sonucuna varabiliriz. Görünüşte içtima olarak adlandırılan ve birden fazla suçun olduğu izlenimi doğuran hallerde fail hakkında sadece bir norm gerçekte uygulanabilir durumda olup diğer normlar geri çekilmektedir. Görünüşte içtima hallerinden birisi de özel normun önceliği prensibidir. Aynı hukuksal değerleri koruyan suçlardan birisi diğerinin tüm unsurlarını kapsar ve ilave unsurlar barındırırsa özel norm niteliğindedir ve özel normun önceliği prensibi gereği genel norm geri çekilir ve fail hakkında özel norm uygulanır. Çalışmamızda görünüşte içtima kavramı, özel norm genel norm ilişkisi bağlamında görünüşte içtima ve özel normun önceliği prensibinin uygulanma koşulları ile görünüm şekilleri incelenmiştir.

: In criminal law, as a general rule, there are as many crimes as there are acts, and the perpetrator is punished separately for each one. However, sometimes this leads to excessive punishment, so it might be preferable for lawmakers, to punish the perpetrator for one crime even if there are multiple crimes involved, somewhat rewarding the perpetrator. In the case of multiple crimes, the principles regarding concurrence determine for which crimes the perpetrator should be held responsible. These principles can be either expressly stated in law or achieved through interpretation. When a single act leads to multiple crimes, the concept of ideal concurrence comes into consideration. Provided that the crimes are of the same type, it’s called similar idealconcurrence, otherwise disimilar ideal concurrence. However, in some situations, despite the existence of multiple crimes, through the relations between norms or interpretation, we might conclude that only one crime has in fact been committed. In cases where there appears to be a combination of multiple crimes, apparent concurrence, only one norm can actually be applicable to the perpetrator, and the others retreat. In some cases of apparent concurrence the principle of lex specialis applies. If one of the crimes encompasses all the elements of another crime while also having additional elements, it is considered a spesific norm. Accordingly the spesific norm prevails over more general norm. This study examines the concept of apparent concurrence in the context of relations between special and general norms along with forms and implementation conditions of the lex specialis principle.