Akademik Veri Yönetim Sistemi
GEPHYRA, sa.8, ss.31-44, 2011 (Hakemli Dergi)
Bu makalede, 2009 yılında Bursa’nın Gemlik (antik Kios kenti) ilçesinde bir inşaat yapımı sırasında
fark edilen ve Bursa Arkeoloji Müze Müdürlüğü tarafından yapılan kurtarma kazıları sonucu gün
yüzüne çıkarılan Roma İmparatorluk Dönemine ait üç lahit ve lahitlere mezar armağanları olarak
konulan küçük objeler tanıtılmaktadır. İkonografik ve stilistik açıdan birbirlerine benzeyen lahitler
üzerinde herhangi bir kabartma ya da bezeme bulunmamaktadır. İkisi tekne üzerinde, diğeri ise kapağın
yan uzun yüzünde bulunan tabula ansatalarda özenle yazılmış Yunanca mezar yazıtları mevcuttur.
İlk lahit içerisinde ele geçen buluntular arasında imparator Valerianus I ve ortak imparator
Gallienus devrine ait altın bir sikke dikkat çekmektedir. Marcus Iulius Aelianus Iulianus tarafından
Enver Sağır 44 – Hüseyin Uzunoğlu – Koncagül Hançer
doktoru ve azatlı kölesi için yaptırılan ikinci lahitten çıkartılan bir yüzük kaşı üzerinde Isis ve Serapis
büstleri bulunmaktadır. Üçüncü lahdi kendisi ve ailesi için yaptıran Aurelius Numerius, Kios
kentinden şu ana kadar bilinen ilk meclis üyesi olma özelliğini taşımaktadır. Bu lahde yapılacak başka
bir gömü için belirlenen cezanın 100,000 dinar gibi yüksek bir meblağ olması yazıtlarda sıkça
görülen bir durum değildir. Yazıtların çevirileri ise şöyledir:
1. Lahit = Rascanius Longinus ve Flavianus Arkesilaos’un mezarı:
“Ben, Rascania Saturneina, babam Rascanius Longinus için, kuzenim ve genç kızlığımdan (bakireliğimden)
kocam olan Flavianus Arkesilaos’a bu lahdi yaptırdım. Eğer birisi buraya başka bir (cesedi) gömerse,
kutsal kasaya ağırlaştırılmış (ceza olan) beş bin denaria verecektir! Ve oğlum Flavianus Longinus bunun
dışında kalacak ve (eğer) kendisi isterse onların yanına gömülebilecektir!”
2. Lahit = Doktor Kladaios’un ve azat edilmiş kişi Iulius Harmodios’un Mezarı:
“Ben, M(arcus) Iulius Aelianus Iulianus, hekim dostum Kladaios ve azatlım Iulius Harmodios için (bu
mezarı yaptırdım).”
3. Lahit = Kioslu Aurelius Numerius ve çocuklarının mezarı:
“Ben, Kioslu meclis üyesi Aurelius Numerius bu mezarı kendim ve çocuklarım için yaptırdım. Eğer birisi
buraya başka bir cesedi gömecek olursa, kent kasasına 100,000 denaria verecektir (ceza ödeyecektir)!”
Anahtar Sözcükler: Bithynia; Kios; lahit; Gemlik; küçük objeler; Isis; Sarapis; yüzük kaşı; I. Valerianus;
altın sikke.
Three sarcophagi (fig. 2) dated to the Roman Imperial Period were recently unearthed
in Gemlik (ancient Kios) (fig. 1) in a rescue excavation conducted by Bursa Museum’s Directorate.
Several small objects found in these sarcophagi, grave goods, were delivered to the Archaeological
Museum of Bursa, while the sarcophagi are today in the garden of the Directorate
of Technical Works (Fen İşleri Müdürlüğü) in Gemlik. The sarcophagi resemble each other in
their iconography and stylistically. Upon the tabulae ansatae there are three inscriptions, two
are on the façade of the chests of two of these sarcophagi, the other is on the long side of the lid
of the third. Amongst the finds from the first sarcophagus was a gold coin dated to the reign of
Valerianus I and Gallienus. An intaglio carrying a depiction of Isis and Sarapis was found in
the second sarcophagus which was carved on behalf of Marcus Iulius Aelianus Iulianus for Kladaios,
both his friend and doctor, and for his freedman Harmodios. The inscription on the lid
of the third sarcophagus records the owner as Aurelius Numerius and that he was a councillor
in the city, providing the first attestation of a βουλε?της in Kios. The high penalty of 100,000
denarii for tomb violation is not commonly found in the inscriptions.