Moral Panik (Törel Türkü) Kavramı ve Medya: “İsimsizler, Söz ve Savaşçı” Dizi Örnekleri

Zaimoğlu G.

JOURNAL OF THE HUMAN AND SOCIAL SCIENCE RESEARCHES, cilt.11, sa.1, ss.357-379, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 11 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.15869/itobiad.1027035
  • Dergi Adı: JOURNAL OF THE HUMAN AND SOCIAL SCIENCE RESEARCHES
  • Derginin Tarandığı İndeksler: ERIC (Education Resources Information Center), Index Islamicus, MLA - Modern Language Association Database, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.357-379
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Moral panik toplumun sapkın olarak nitelendirdiği davranışların yaygınlaşması neticesinde bu davranışları sergileyen kişi ve gruplara karşı gösterilen tepkiler olarak nitelendirilebilir. Bir toplumda uzun süreden beri var olan huzursuzlukların zirve yaptığı dönemlerde toplumu saran endişeler de paralel olarak artar ve bu endişeler aynı dönemlerde moral paniğe neden olur. Bunun yanı sıra sokak eylemleri, intiharlar, terör saldırıları gibi olaylar aynı şekilde toplumda endişenin yükselmesine neden olur. Bu endişe arttığında yasama, yürütme ve yargı güçleri toplumda endişeye neden olan durumun ortadan kaldırılması için bir dizi yasal düzenlemelere yapar. Ayrıca medya aracılığıyla da endişeye neden olan durum yeniden ve yeniden sunularak bu yasal düzenlemeler ve ilave tedbirler için zemin oluşturur. Medya bunu aynı dönemlerde haber, tartışma programı, film, dizi vb. içeriklerle moral paniğe neden olan unsurları gündemde tutarak yapar. Çalışmada moral panik kavramının anlaşılması adına dünyadan örnekler verilmiş, bu örnekler neticesinde moral paniğin nasıl egemen güçlerin kullandığı bir araca dönüştüğü vurgulanmıştır. Çalışmada önce moral panik kuramsal olarak örnekleriyle ele alınmış, daha sonra 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında oluşan atmosferin medya içeriklerine yansıması televizyon dizileri örneği üzerinden değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında aynı yıl yayına başlayan üç dizinin ilk iki bölümü moral panik kuramı çerçevesinde (İsimsizler, Söz, Savaşçı) söylem analizi yöntemiyle incelenmiştir. İncelenen diziler birbirine yakın tarihlerde yayına başlamış olması dönemin atmosferi ile yakından ilgili olduğu düşünülmektedir. Her üç dizi de televizyonda altın saatler olarak tabir edilen zaman diliminde yayınlanmıştır. İncelenen dizilerde kullanılan söylem ve bu söylem aracılığıyla inşa edilen ideolojinin egemen söylemle örtüşmekte olduğu anlaşılmıştır. Bu durum moral paniğin belli davranış ve eylemlerin dışlanmasında olduğu kadar hangi davranış ve eylemlerin onaylandığını belirlemede de etkili olduğu sonucunu doğurmaktadır.