Akademik Veri Yönetim Sistemi
Afetler ve Toplum Sağlığı, Gülendam Karadağ, Editör, Türkiye Klinikleri Yayınevi, Ankara, ss.99-108, 2024
ÖZET Afetlerin toplumdaki etkisi doğrudan etkilenenler tarafından güçlü bir şekilde hissedilir. Sağlık çalışanlarının ruhsal ve fiziksel sağlığı üzerindeki etkisi ise daha büyüktür. Afetlerin türü, boyutu, gerçekleştiği bölge gibi farklılıklar bu riskler üzerindeki etkisini değiştirmekle birlikte; sağlık çalışanlarının afetlerde sağlığının korunmasında risk yönetimi ve tehlikelerin azaltılmasına yönelik girişimler yapılmalıdır. Sağlık çalışanlarının çalışma ortamlarındaki görevleri, çalışma koşulları ve mesleki tehlikeleri tanımlanmıştır. Doğal afetler, pandemiler, salgın hastalıklar, savaşlar, çatışmalar gibi durumlarda yaşanan krizler sağlık çalışanlarının bazı risklerle karşı karşıya gelmesine neden olmaktadır. Bu derlemede sağlık çalışanlarının afetlerde fiziksel ve ruhsal sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak zarar veren durumlar ve koruyucu faktörler ele alınmıştır. Sağlık çalışanlarının afetlerde bulaşıcı hastalıkların yayılması, uzun çalışma saatleri, zihinsel/fiziksel yorgunluk, temiz suya/gıdaya erişim, kaygı, tükenmişlik, travma sonrası stres bozukluğu gibi birçok mesleki riskleri bulunmaktadır. Koruyucu faktörler içinde de uyum sağlama ve dayanıklılık gibi kişisel özelliklerin yanı sıra eğitim ve öğretim yoluyla öğrenilen beceriler yer almaktadır. Anah tar Ke li me ler: Afet; sağlık; sağlık personeli
ABS TRACT The impact of disasters in society is strongly felt by those directly affected. The impact on
the mental and physical health of healthcare workers is greater. Although differences such as the type,
size and region where disasters occur change the impact on these risks, initiatives should be taken for risk
management and hazard mitigation in protecting the health of healthcare workers in disasters. The duties, working conditions and occupational hazards of healthcare workers in working environments have
been defined. Crises such as natural disasters, pandemics, epidemics, wars and conflicts cause healthcare
workers to face some risks. In this review, situations that directly or indirectly harm the physical and mental health of healthcare workers in disasters and protective factors are discussed. Healthcare workers
have many occupational risks in disasters such as spread of infectious diseases, long working hours,
mental/physical fatigue, access to clean water/food, anxiety, burnout, post-traumatic stress disorder. Protective factors include personal characteristics such as adaptability and resilience as well as skills learned
through education and training.
Keywords: Disaster; health; health personnel