Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kazakistan’ın Bağımsızlığı’nın 28. Yılında “Kazakistan’ın Bağımsızlığı, Kültürel Yaklaşımlar, Tekstil ve Gıda Mühendisliğinde Modern Eğilimler”, Shymkent, Kazakistan, 10 - 11 Aralık 2019, cilt..
KAZAKİSTAN’IN BAĞIMSIZLIĞI VE TÜRİYE İLE OLAN İLİŞKİLERİ
Sultan Yıldırır[1]
Türk Dünyası Devletleri ve Cumhuriyetlerinin revizyonist öncüsü Kazakistan olmuştur. Kazakistan, 16 Aralık 1991’de bağımsızlığını ilan ettikten sonra, ulus inşa sürecinde ekonomi politiğin önemini iyi kavrayarak Cumhurbaşkanı Nazarbayev öncülüğünde, büyük bir kalkınma hamlesi içerisine girmiştir. Nazarbayev, piyasalar üzerindeki hükümet kontrolünü giderek ortadan kaldırarak, serbest pazar ekonomisine geçişin sağlanmasına, devlet işletmelerinin özelleştirerek zengin yeraltı kaynaklarının ülke içinde işletilmesine, iç ve dış pazarın oluşturulmasına, yönelik bir ekonomi politikası izlemiştir. Bütün bunları gerçekleştirirken, Kazakistan Devleti, Dünya konjüktüründe üst sıralarda bir yer edinmeye aday bir devletten beklenildiği şekilde, yeni ekonomi politikalarını şekillendirirken Kazakistan nüfusunun ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurmuştur. Hızlı bir şekilde Yatırımların Teşviki Kanunu’nun çıkarılması, izlenen fiyat politikaları, vergi ve gümrük konuları üzerine yapılan düzenlemeler ile sahada uygulanmaya çalışılmıştır. Ayrıca 15 Kasım 1993'te milli para birimi Tenge tedavüle sokularak, Rus Rublesinin Kazak ekonomisi üzerindeki etkisi saf dışı bırakılmıştır. İzlenen incelemeci, araştırıcı ve yenileyici ekonomi politikaları sonucunda Kazakistan serbest piyasa ekonomisine geçişi hızlanmış, tekel kurumlar tasfiye edilmiş, ticaret ve bankacılık sektörleri geliştirilmiş ve yatırımcıların ülkeye davet edilmesiyle “Büyük Kazakistan Projesi” hayata geçirilmeye başlanmıştır.
2017 itibariyle Kazakistan, geleneksel ekonomi ortaklarının yanında, uluslararası ticarette söz sahibi olan yeni aktörlerle de sıcak temaslarda bulunarak, dünya ticaretinde aktif ve öncü bir rol oynamaktadır.
Dünyanın en büyük dokuzuncu devleti olan Kazakistan Cumhuriyeti, Müslüman ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü, Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının da beşiği olmuştur.
Kazaklar’ın bağımsızlıklarını kazanmasıyla birlikte, kanlarından gelen dinamizmi büyük hedefleri olan bir devlet olarak uygulamaya başlamışlardır.
Anahtar Kelimeler: Türkiye, Kazakistan, Stratejik, Türk Keneşi, Türk Dünyası
[1] Sultan Yıldırır, Öğretim Görevlisi, Akdeniz Üniversitesi Serik Gülsün Süleyman Süral MYO, Mimari Restorasyon Programı, Arkeolog & Tarihçi, Tarih Doktorası Devam ediyor.
sultany@akdeniz.edu.tr; sultanyildirir@gmail.com
KAZAKHSTAN'S INDEPENDENCE AND RELATIONS WITH THE TURKEY
Sultan YILDIRIR
ABSTRACT
Kazakhstan was the revisionist pioneer of the Turkic World States and Republics. Kazakhstan declared its independence on December 16, 1991 and undertook a major development movement under the leadership of President Nazarbayev by comprehending the importance of economic politics in the nation-building process. Nazarbayev has pursued an economic policy aimed at ensuring the transition to a free market economy by gradually eliminating the government control over the markets, privatizing state enterprises and operating the rich underground resources within the country, forming the domestic and foreign markets. In carrying out all of this, the State of Kazakhstan has taken into account the needs of the population of Kazakhstan while shaping its new economic policies, as expected from a candidate state to gain a leading position in the world conjuncture. There are regulations on the promulgation of the Investment Incentive Law, price policies followed, tax and customs issues. In addition, on 15 November 1993, the national currency, Tenge, was put into circulation and the effect of the Russian Ruble on the Kazakh economy was eliminated. As a result of the scrutinizing, researching and renewing economic policies, the transition to the free market economy of Kazakhstan has accelerated, monopoly institutions have been liquidated, trade and banking sectors have been developed and the “Great Kazakhstan Project“ has started to be implemented by inviting investors to the country. As of 2017, Kazakhstan plays an active and pioneering role in world trade by making warm contacts with new actors who have a say in international trade as well as traditional economic partners.
The Republic of Kazakhstan, the ninth largest state in the world, is the largest in terms of area of ??Muslim countries and Turkish states, and the richest in natural resources. Kazakhstan, which is one of the important states of Turkish history, has been the epicenter of states such as Hun, Gokturk, Kipchak, Karahanli, Golden Army, and the cradle of Turkish tribes such as Kipchak, Oguz and Karluk.
With the independence of the Kazakhs, they began to implement dynamism from their blood as a state with great goals.
Keywords: Turkey, Kazakhstan, strategic, Kenes Turkey (Turkic), Turkish World