DÜŞÜNCE-MEKÂNIN KALIPLAŞMASI


Creative Commons License

Sembol E.

İDİL Sanat ve Dil Dergisi, cilt.10, sa.87, ss.1613-1634, 2021 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 10 Sayı: 87
  • Basım Tarihi: 2021
  • Doi Numarası: 10.7816/idil-10-87-05
  • Dergi Adı: İDİL Sanat ve Dil Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Linguistic Bibliography, MLA - Modern Language Association Database, Directory of Open Access Journals
  • Sayfa Sayıları: ss.1613-1634
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Öz Bu makale bireysellik krizinden kaynaklı olan modern toplum yozlaşmasını ve bunun nedenlerini odağa almaktadır. Bunun için sanatın dönüşümü; kökenlerinden, modern dünyadaki uygulanış şekillerine kadar incelenmiştir. Bu bağlamda sanat; kapitalizmin, estetik hazzı kitleleri etkileyebilmek için ne şekilde işlettiğini göstermek amacıyla değerlendirilmiştir. Düşünce-mekânın kalıplaşması, Mold-city enstalasyonu üzerinden analize edilmiş, çağdaş sanat ile algı arasındaki ilişki araştırılarak somutlaştırılmıştır. Söz konusu ilişkiyi üçüncü kişilerin ekonomik getiriyi arttırmak için nasıl kullandıkları ve sanatçının modern toplumdaki işleviyle faaliyetlerinin sonuçları aynı çizgi üzerinde araştırılmıştır. Günümüzde sanat, manasını yitirerek bir tür yutan eleman haline gelmiştir. Bunun sebebi toplumda niteliğin değil miktarın değerleri kontrol edişidir. Bireyselleşme materyalleşme ile aynı anlama gelmeye başlamış, beraberinde sezginin ve yaratıcılığın yıkımını getirmiştir. Daha farklı bir deyişle anamalcı ilişkide satın alan birey ile satın alınan meta yer değiştirmiştir. Özüne yabancılaşan insan, kimliğini kitlede yitirerek geri kalanına ötekileşmiştir. Bireyler arasındaki bu ayrılık, değişiklik anlamına gelmemekle beraber nesne bazına indirgenerek tek tipleştirilmişlerdir. Sanat aynı zamanda bu toplumsal krizin hastalık belirtisi olarak kendisini göstermektedir. Öz ve biçim, modern dünyada kalite ve miktar olarak belirmektedirler. Bu yozlaşmanın meşrulaştırılması için dayatılan kontrol çizgileri, eski değerlerin yerine yenilerini koyarken sadece onları tek-tipleştirmekle kalmamış, onları aynı zamanda arke-tipleştirmiştir. Dolayısıyla kitlesel işletimin uygulandığı gerçek yer, vitrinler değil kolektif bilinçaltı yaşamıdır. Sanat ise, niteliklerinden dolayı bu alana doğrudan etki edebilme imkânına sahip olduğu için ideal bir enstrüman haline getirilmiştir. Anahtar Kelimeler: birey, mekân, düşünce, kalıp, sanat