Akademik Veri Yönetim Sistemi
V. Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Kongresi 2025 , Konya, Türkiye, 23 - 24 Mayıs 2025, ss.1, (Özet Bildiri)
TARIM FAALİYETLERİNİN
DESTEKLENMESİ VE DÜZENLENMESİ BAĞLAMINDA DEVLETİN POZİTİF SORUMLULUKLARI
İnsanlığın temel
ihtiyaçlarını karşılayan stratejik bir sektör olan tarım, ülkemizin ekonomik ve
sosyal kalkınmasında hayati bir rol oynamaktadır. Anayasa’nın 45. maddesi,
devlete tarım ve hayvancılıkla uğraşan kişilerin işletme araç ve gereçleri ile
diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırma ve devlete tarım arazileri ile
çayır ve meraların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önleme görevi vermektedir.
Bu bağlamda devletin tarım faaliyetlerinin desteklenmesi ve düzenlenmesi
konusunda pozitif sorumlulukları, sürdürülebilir bir tarım sektörü ve doğal
çevrenin korunması açısından büyük önem taşımaktadır.
Tarımsal faaliyetlerin
desteklenmesi ve düzenlenmesi bağlamında devletin pozitif sorumlulukları, Anayasa
ve ilgili kanunlar kapsamında devlete yüklenmiş görev ve yetkileri
kapsamaktadır. Tarımsal faaliyetlerin desteklenmesi ve düzenlenmesine ilişkin devletin
görev ve yetkileri temel anlamda tarımsal üretimin planlanması ve
geliştirilmesi, tarımsal faaliyetlerin düzenlenmesi, toprak reformu ve toprak
edindirme, tarım arazilerindeki yapılaşmanın düzenlenmesi, mevcut tarım
topraklarının etkin kullanımının sağlanması, tarımsal üretimin, tarımla
uğraşanların ve tohumculuk sektörünün desteklenmesi, tarım arazilerinin
korunması ve amaç dışı kullanılmasının önlenmesi, arazi toplulaştırması, doğal
çevrenin korunması ile uyum şeklinde belirtilmesi mümkündür. Devletin tarım
politikaları kapsamında tarımın çevre ve doğal kaynaklar üzerindeki etkisi göz
önünde bulundurulmalı ve sürdürülebilir tarım politikaları teşvik edilmelidir.
Kimyasal kökenli gübre ve ilaçlamanın aşırı veya bilinçsiz kullanımının
engellenmesi, toprak ve kaynaklarının korunması, toprak koruma projelerine uyum
ve sanayi tesislerinin tarım arazilerindeki olumsuz etkilerinin bertaraf
edilmesi bu kapsamda önem arz etmektedir.
Tarımın
desteklenmesi ve geliştirilmesi amacına yönelik olarak devlet tarafından
yapılan hukuki düzenlemelerin hak ve özgürlüklere ilişkin öngörmüş olduğu
sınırlamaların ölçülülük ilkesine uygun (elverişli, gerekli ve orantılı), öngörülebilir,
açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olması hukukun üstünlüğü ilkesinin önemli
gereklerindendir. Devletin, başta Tarım ve Orman Bakanlığı, valilikler, Toprak Koruma
Kurulları olmak üzere denetim mekanizmaları, tarım arazilerinin korunması, desteklerin
doğru kullanımı ve düzenlemelere uyulması konularında etkin birer işlev
görmektedir.
Sonuç olarak devletin tarım faaliyetlerinin
desteklenmesi ve düzenlenmesi konusunda Anayasa ve ilgili mevzuatla kendisine
yüklenmiş bir dizi pozitif sorumluluğa sahip olduğu vurgulanmalıdır. Bu
sorumluluklar, tarım arazilerinin korunmasından çiftçilerin desteklenmesine,
tarımsal üretimin planlanmasından arazi toplulaştırmasına kadar geniş bir
yelpazeyi kapsamaktadır. Devletin bu görevlerini yerine getirirken hukuk
devleti ilkesine uygun hareket etmesi ve temel haklarla kamu yararı arasında
adil bir denge gözetmesi büyük önem taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler: Tarımın Desteklenmesi, Tohumculuk, Arazi Toplulaştırması, Çevrenin
Korunması, Toprak Reformu.
POSITIVE RESPONSIBILITIES OF THE
STATE IN THE CONTEXT OF SUPPORTING AND REGULATING AGRICULTURAL ACTIVITIES
Agriculture, a strategic sector that meets the basic needs of
humanity, plays a vital role in the economic and social development of our
country. Article 45 of the Constitution imposes a duty on the State to
facilitate the provision of tools and equipment and other inputs to persons
engaged in agriculture and animal husbandry and to prevent the misuse and
destruction of agricultural lands, meadows and pastures. In this context, the
positive responsibilities of the state in supporting and regulating
agricultural activities are of great importance for a sustainable agricultural
sector and the protection of the natural environment.
The positive responsibilities of the state in the context of
supporting and regulating agricultural activities include the duties and powers
imposed on the state under the Constitution and relevant laws. The duties and
powers of the state regarding the support and regulation of agricultural
activities can be basically stated as planning and development of agricultural
production, regulation of agricultural activities, land reform and land
acquisition, regulation of construction on agricultural lands, ensuring the
effective use of existing agricultural lands, supporting agricultural
production, agricultural workers and seed sector, protection of agricultural
lands and prevention of misuse, land consolidation, protection of the natural
environment and harmony. Within the scope of the agricultural policies of the
state, the impact of agriculture on the environment and natural resources
should be taken into consideration and sustainable agricultural policies should
be encouraged. Prevention of excessive or unconscious use of chemical-based
fertilisers and pesticides, protection of soil and resources, compliance with
soil conservation projects and elimination of the negative effects of
industrial facilities on agricultural lands are important in this context.
It is one of the important requirements of the principle of the
rule of law that the limitations on rights and freedoms stipulated by the legal
regulations made by the state for the purpose of supporting and developing
agriculture are in accordance with the principle of proportionality
(convenient, necessary and proportionate), foreseeable, clear, precise,
unambigious and applicable. The state's supervision mechanisms, particularly
the Ministry of Agriculture and Forestry, governorships and Soil Conservation
Boards, have an effective function in the protection of agricultural lands, the
correct use of subsidies and compliance with the regulations.
In conclusion, it should be emphasised that the state has a
series of positive responsibilities to support and regulate agricultural
activities, which are imposed on it by the Constitution and relevant
legislation. These responsibilities range from protecting agricultural lands to
supporting farmers, from planning agricultural production to land
consolidation. While fulfilling these duties, it is of great importance that
the State acts in accordance with the rule of law and observes a fair balance
between fundamental rights and public interest.
Keywords:
Support to Agriculture, Seed Production, Land Consolidation, Environmental
Protection, Land Reform.