ILAHIYAT TETKIKLERI DERGISI, sa.60, ss.121-133, 2023 (ESCI)
Modern
dünyada Anayasalcılık düşüncesinin siyasi iktidarın sınırlandırılması ve insan
haklarının güvence altına alınması şeklinde iki temel işlevi bulunmaktadır.
Buna karşın iktidarın sınırlandırılmasının netice bakımından insan haklarına
olumlu etkilerinin olacağını da söylemek mümkündür. Medine Vesikası, İslam
tarihinin en önemli belgelerinden biri olma özelliğine sahiptir. İslam dininin
peygamberi Hz. Muhammed’in Medine’ye hicret ettikten sonra, şehirde yaşayan
farklı din, kültür ve ırktan insanlar arasında birlik, barış ve adaletin
sağlanması için kabul edilen bir vesikadır. Anayasa, devletin işleyişini ve
yetki dağılımını düzenler. Medine Vesikası’nda, şehir devletinin idari,
yargısal ve askeri işleyişine dair kurallar yer almaktadır. Medine
Vesikası’nda, şehir devletinin üyelerinin can, mal, din, vicdan gibi temel
haklarına saygı gösterilmesi istenmiştir. Ayrıca farklı din ve kültürlere
mensup insanların kendi geleneklerine göre yaşamalarına izin verilmiştir. Medine
Vesikası’nda da şehir devletinin üyelerinin birbirleriyle ve Peygamber ile
karşılıklı olarak bazı haklarını devrettikleri görülmektedir. Medine
Vesikası’nın tarihte bilinen ilk yazılı Anayasa olduğu dahi ileri
sürülmektedir. Bu çalışmada Anayasa hukuku bağlamında Medine Vesikası’nın
Anayasal niteliği ele alınacaktır.
The doctrine of Constitutionalism has two fundamental functions:
limiting political power and guarenteeing human rights. On the other hand, it
is possible to say that limiting the power will ultimately have positive
effects on human rights. The Charter of Medina is one of the most important
documents in Islamic history. It is a document accepted to ensure unity, peace
and justice among people of different religions, cultures and races living in
the city after Prophet of Islam Muhammad migrated to Medina. The Constitution
regulates the functioning of the state and the distribution of powers. The Charter
of Medina contains rules regarding the administrative, judicial and military
functioning of the city-state. The Charter of Medina, covers the basic rights and
freedoms of the members of the city-state such as right to life, freedoms of
property, religion and conscience were requested to be respected. In addition,
people from different religions and cultures were allowed to live according to
their own traditions. The Charter of Medina, seems that the members of the
city-state mutually transferred some of their rights to each other and to the
Prophet. It is even claimed that the Charter of Medina is the first known
written Constitution in history. In this study, the Constitutional nature of the
Charter of Medina will be discussed in the context of Constitutional law.