MIKROBIYOLOJI BULTENI, cilt.56, sa.4, ss.682-691, 2022 (SCI-Expanded)
ÖZ
Amipli dizanteri (amibiyaz), Entamoeba histolytica’nın neden olduğu paraziter bir enfeksiyondur. İnvaziv
amibiyaz tanısı geleneksel olarak dışkı örneklerinin direkt ve boyalı mikroskobik incelemesine dayanır.
Dışkı mikroskopisinin duyarlılığının düşük olması ve E.histolytica kist ve trofozoitlerinin dışkıda bulunan
lökosit, makrofaj gibi hücreler ve patojen olmayan Entamoeba türlerinden mikroskopi ile ayrımının zor
olması nedeniyle, dışkıda E.histolytica’ya özgü antijen varlığını araştıran enzyme linked immunosorbent
assay (ELISA) testleri ve polimeraz zincir reaksiyonu [polymerase chain reaction (PCR)] gibi daha duyarlı
ve özgül tanı yöntemleri yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, ishali olan ve bağırsak
amibiyazı ön/ayırıcı tanısı için E.histolytica araştırılması istenen hastaların dışkı örneklerinde, direkt ve kalıcı
boyalı mikroskobik inceleme, dışkıda E.histolytica adezin antijeni ELISA ve gerçek zamanlı PCR temelli
BD Max Enteric Parasite Panel (BD Max EPP) testlerinin çalışılması ve E.histolytica’nın saptanmasında bu
testlerin tanı değerlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Kanlı ve/veya mukuslu, şekilsiz toplam 546 dışkı
örneği çalışmaya alınmıştır. Bu örneklerde direkt ve kalıcı boyalı mikroskopi, E.histolytica adezin antijeni
ELISA ve BD Max EPP PCR ile E.histolytica varlığı araştırılmıştır. Direkt mikroskobik inceleme ile örneklerin
%36.3’ünde şüpheli E.histolytica/dispar/moshkovskii kist ve/veya trofozoiti görülmüştür.
Bu örneklere trikrom boyama yapılmış ve 49 örnek E.histolytica/dispar/moshkovskii kist ve/veya trofozoiti varlığı açısından
şüpheli bulunmuştur. Trikrom boyama yönteminin uygulanmasıyla direkt mikroskopi ile şüpheli bulunan
örneklerin %75.2’sinde E.histolytica ve diğer Entamoeba türlerinin varlığı dışlanmıştır. Trikrom boyama
ile şüpheli bulunan örneklerde BD Max EPP PCR ve E.histolytica adezin antijeni ELISA testleri çalışılmıştır.
Örneklerin hiçbirinde E.histolytica adezin antijeni pozitifliği saptanmamıştır. PCR yöntemiyle 49 örnekten
44’ü negatif bulunmuş, beş örnekte geçersiz test sonucu elde edilmiştir. Çalışmada, hasta popülasyonunda
E.histolytica saptanmamıştır. Bu çalışmada elde edilen bulgular, E.histolytica’nın saptanmasında
yalnızca mikroskobik incelemenin yeterli olmadığını göstermektedir. Sonuç olarak, amibiyaz tanısında
E.histolytica’ya özgü antijen aranması veya PCR gibi daha duyarlı ve özgül, aynı zamanda hızlı bir tanı testinin
kullanılması gerektiği, sadece mikroskobik inceleme ile sonuç verilmesinin hatalı tanıya ve gereksiz
tedaviye neden olacağı düşünülmüştür.
ABSTRACT
Amoebic dysentery (amebiasis) is a parasitic infection caused by Entamoeba histolytica. The diagnosis
of invasive amebiasis has traditionally been based on direct and stained microscopic examination of stool
samples. Stool microscopy exhibits low sensitivity and it is difficult to distinguish E.histolytica cysts and
trophozoites from cells such as leukocytes, macrophages and non-pathogenic Entamoeba species in the
stool by microscopy. Therefore more sensitive and specific diagnostic methods such as enzyme linked
immunosorbent assay (ELISA) tests which investigate the presence of E.histolytica-specific antigen in stool,
and polymerase chain reaction (PCR) are being widely used. In this study it was aimed to study stool
samples of the patients who applied with the clinical signs of amebiasis by using direct and permanent
stained microscopy, E.histolytica adhesin antigen ELISA test and real-time PCR-based BD Max Enteric
Parasite Panel (BD Max EPP) test and to evaluate the diagnostic values of these tests. A total of 546
faecal samples with blood and/or mucus were analyzed in the study. In these samples, the presence of
E.histolytica was investigated by direct and permanent stained microscopy, E.histolytica adhesin antigen
ELISA and BD Max EPP PCR. Of the samples 36.3% were suspected to contain E.histolytica/dispar/moshkovskii
cyst and/or trophozoite by direct microscopic examination. Trichrome staining was performed on
these samples and 49 samples were found suspicious for the presence of E.histolytica/dispar/moshkovskii
cysts and/or trophozoites. The presence of E.histolytica and other Entamoeba species was not confirmed
in 75.2% of the samples. BD Max EPP PCR and E.histolytica adhesin antigen ELISA tests were studied in
49 faecal samples that were suspected by trichrome staining. None of these samples were positive by
ELISA. Forty-four samples were negative by PCR and invalid test results were obtained in five samples.
In this study, E.histolytica was not detected in the patient population. The results of this study showed
that microscopic examination alone is not sufficient for the detection of E.histolytica. It is concluded that
it is necessary to use a more sensitive and specific also rapid diagnostic test such as E.histolytica-specific
antigen detection test or PCR in the diagnosis of amebiasis to avoid misdiagnosis and unnecessary treatment
of patients.