TARİH DERS KİTAPLARINDA ORTAÇAĞ AVRUPA KÜLTÜRLERİNİN GÖRSEL MATERYALLER ARACILIĞIYLA SUNUMU


Creative Commons License

Arikan A.

6. ULUSLARARASI MARDİN ARTUKLU BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR KONGRESİ, Mardin, Türkiye, 25 - 26 Haziran 2021, cilt.1, sa.1, ss.1-7

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Mardin
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-7
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Ders kitaplarında, diğer basılı ve çevrimiçi materyallerde olduğu gibi, çeşitli görsel araçlar kimi zaman dekorasyon ve süsleme amacıyla ve kimi zaman da öğrenmeyi kolaylaştırıcı ya da soyut olan bilgi ve becerileri somutlaştırıcı etkileri olduğu için sıklıkla kullanılmaktadır. Alanyazına bakıldığında görsel araçların öğrencilerin kavramsal bilgileri öğrenmelerinde ve özellikle de öğrencilere kazandırılacak olan bilginin somut bir şekilde duyu organları tarafından süreçlendirilmesi amacıyla görsel araçlar büyük önem taşımaktadır. Öğrenmeyi kolaylaştırıcı özellikleri bir yana görsel araçlar insan zihninde halihazırda var olan olumlu ya da olumsuz imge, bilgi, tecrübe ya da duyguları da tetikleyebilmekte ve böylece sözel bilginin zihinde süreçlendirilmesi ve sonuç olarak birer kazanım olarak edinilmesinde önemli etkileri olabilmektedir. Buna ek olarak görsel araçların, özellikle İnternet ortamında sıklıkla vakit geçiren genç kuşakların öğrenmelerinde, git gide daha fazla etkisi olduğunu da görmekteyiz. Dolayısıyla, eğitim ve öğretim araçları olarak ders kitaplarında kullanılan görsel araçların, bireysel olduğu kadar kolektif bir bilinç ya da eğilim geliştirilmesinde etkili olduğu söylenebilir.  Gittikçe daha canlı renkler ve imgelerle dolu olan görsel araçlar, diğer derslerde olduğu gibi, Tarih derslerinde de gittikçe daha fazla kullanılmaya başlamış ve geçmişte daha ziyade dekorasyon ya da süsleme amaçlı olan ve öğrencilere kazandırılması hedeflenen bilgilerle çok az bağlantısı olan resim, şema, şekil ve sanat eserleri gibi görsel araçlar günümüzde işlenen konuları besleyici, destekleyici ve zihinde somutlaştırıcı amaçlarla sıklıkla kullanılır olmuştur. Bu çalışmada da, ülkemizde Tarih derslerinde kullanılmakta olan ders kitaplarında Ortaçağ Avrupası’nın konu edinildiği ünitelerdeki görsel araçlar mercek altına alınmaktadır. Özellikle göstergebilim, imgebilim ve anlambilim gibi görsel araçların çözümlemelerine odaklanan kuramlardan yararlanılarak mezkûr ders kitaplarında Ortaçağ Avrupası’nın hangi özelliklere sahip olarak öğrencilere sunulduğu temel araştırma sorusunu oluşturmaktadır. İkincil olarak, sunulan görsellerin incelenmesi ile Ortaçağ Avrupası’nın öğrencilerde hangi somutlaştırıcı ayrıntılarla iletildiği ele alınacak ve sonuç olarak çalışmada gençlerimizin Ortaçağ Avrupası’nı hangi imge ve anlamlarla somutlaştırılması hedeflendiği yorumlanacaktır.

As is the case in various print and online materials, coursebooks contain visual materials for decorative purposes and enable learning by making the abstract notions and knowledge pieces concrete. Relevant literature suggests that visual materials help learners digest conceptual knowledge structures by making students use their senses in their learning processes. Apart from their instructional qualities that make learning easier and concrete, visual materials trigger positive and negative feelings, ideas, and images that learners bring to their learning spaces. In addition to that, now that younger generations are online more than ever, they are prone to learning through visual materials outside their traditional learning spaces. Hence, it can easily be said that visual materials can alter learners’ personal and collective knowledge. Because they are colorful images that contain messages, history coursebooks contain visual materials that accompany the knowledge and skills resting in coursebooks. However, recent materials are created in the forms of paintings, schema, artwork, and diagrams prepared for functional purposes in opposition to the decorative entities of the past. These materials summarize the learning content in visual terms, resulting in a quicker grasp of the intended outcomes of instruction. In this study, visual materials that appear in the units targetting the teaching of Medieval European History are analyzed. This study aims to find the meanings of these materials in terms of the qualities ascribed to Medieval European history. Having studied the relevant literature on semiotics, imagology, and semantics, these visual materials with the details portrayed in these materials are carefully examined to hypothesize the images and meanings aimed to be passed onto the learners. Excavating these images and meanings is necessary to understand how such visuals shape learners’ concretization of the Medieval period.