Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tarih Okulu Dergisi, cilt.8, sa.22, ss.251-268, 2015 (Hakemli Dergi)
20. yüzyıl başında Osmanlı Devletinin Avrupa siyaseti karşısında var olmak için uyguladığı yöntemler arasında bulunan ıslahatlar Hüseyin Hilmi Paşa’nın Genel Müfettiş olarak Vilayat-ı Selâse’de görevli olduğu dönemde (1902-1908) yoğunluk kazanmıştır. İsmail Bey Gaspıralı yönetimindeki Tercüman gazetesinde bu gelişmelere önemli oranda yer verilmiştir.
Bu çalışmada amaç Hüseyin Hilmi Paşa’nın genel müfettişliği döneminde yapılmış ıslahatların Tercüman gazetesinde nasıl değerlendirildiğini ortaya koymaktır. Doküman analizi yöntemi kullanılarak yapılan araştırmada ana kaynak 1883-1918 yılları arasında Bahçesaray’da yayınlanan Tercüman gazetesinde çıkan yazıların derlendiği Sabri Arıkan’a ait Kendi Kaleminden İsmail Bey Gaspıralı’nın İdealleri, İşleri, Tavsiyeleri ve Haberleri adlı eserdir. Bunun dışında Fikret Adanır’a ait Makedonya Sorunu Oluşumu ve 1908’e Kadar Gelişimi ve Gül Tokay’a ait Makedonya Sorunu Jön Türk İhtilalinin Kökenleri (1903-1908) adlı eserler bu dönemde Makedonya ıslahatları ile ilgili gelişmeleri ortaya koyan önemli çalışmalardır. Ayrıca ele alınan olaylara dair bilgiler ilgili arşiv belgeleri kullanılarak desteklendi.
Araştırma sonunda Makedonya’daki ıslahatlar konusunda Osmanlı dışından bir bakış açısıyla Tercüman gazetesinin, Osmanlı Devletinin içinde bulunduğu durumu Osmanlı yönetiminin yanlışlarını da ortaya koyarak değerlendirebildiği sonucuna ulaşıldı.
At the beginning of the 20th century, the reform was among the methods applied
by the Ottoman State to continue to exist against the European politics. These reforms
gained intensity during the period of the General Inspectorate of Hüseyin Hilmi Paşa in
the Vilayat-ı Selâse (the Three Vilayets) (1902-1908). These developments were
published a lot in the newspaper Tercüman under the management of İsmail Bey
Gasprinskiy.
In this study, it is aimed to demonstrate how these reforms were evaluated in the
newspaper Tercüman. The main source in this study done by the document analysis
method is the book written by Sabri Arıkan editing the articles written in the newspaper
Tercüman published in Bahçesaray between 1883 and 1918 called İsmail Bey
Gasprinskiy’s Ideals, Works and News From His Writings. Apart from this work, The
Macedonian Question, Formation and Evolution Until 1908 by Fikret Adanır and The
Macedonian Question The Origins of the Young Turk Revolution (1903-1908) by Gül
Tokay are two important works demonstrating the developments dealing with the
Macedonian reforms in this period. And also the developments researched in this study
are supported by the Ottoman archival documents.
At the end of this study, it is resulted that the newspaper Tercüman as a
perspective from outside the Ottoman State was able to evaluate the situation of the
Ottoman State about the Macedonian reforms even criticizing the wrong management of
the Ottoman State.