TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI IŞIĞINDA YAPISAL SORUN KAVRAMI

Beyoğlu C. Ü.

ULUSLARARASI AKDENİZ HUKUK KONGRESİ, Antalya, Türkiye, 4 - 06 Temmuz 2022, ss.49-50

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.49-50
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI IŞIĞINDA YAPISAL SORUN KAVRAMI

            Anayasa Mahkemesi tarafından verilen bireysel başvurulara ilişkin kararlarda yapısal sorun olarak tespit edilen hususlar açısından yeni yasal düzenlemeler yapılması, yürürlükteki düzenlemelerin değiştirilmesi veya kaldırılması ihtiyacı doğabilmektedir. Yapısal sorun kavramını, yürürlükteki yasal düzenlemelerden veya yerleşik uygulamalardan dolayı gerçekleşen veya gerçekleşebilecek olan hak ihlalleri sonucunda çok sayıda bireysel başvuru yapılmasına sebep olan durum şeklinde tarif etmek mümkündür. Sistemik sorun olarak da ifade edilen yapısal sorunlardan dolayı bir veya birkaç hak ihlali ve bireysel başvuru değil de çok sayıda hak ihlali ve bireysel başvuru söz konusu olmaktadır. Gerçekleşmiş hak ihlalleri ve bireysel başvuruların yanı sıra muhtemel hak ihlalleri ve bireysel başvurular da bu kapsamda ele alınmaktadır. Yapısal sorunların çözülmesi sonucunda çok sayıda hak ihlali telafi edilebilmekte ve muhtemel hak ihlalleri önlenebilmektedir. Ayrıca bu şekilde benzer başvuruların yeknesak şekilde çözülmesiyle seri şekilde telafi edilmesi mümkün olabilmekte ve bu doğrultuda Mahkeme’nin iş yükü azalabilmektedir. Dolayısıyla Mahkeme, yapısal sorundan kaynaklanan birçok başvuruyu tek kararla çözebilmekte ve benzer başvurulara yönelik de çözüm sunabilmektedir.

Mahkeme, yapısal sorunları özellikle pilot kararlarında tespit etmektedir. Buna karşın pilot karar dışında vermiş olduğu kararlarda da yapısal sorunlara ilişkin değerlendirmeler yapmaktadır. Pilot karar benzeri veya yarı pilot karar olarak nitelendirilen bu kararlarda da çok sayıda hak ihlaline veya bireysel başvuruya yol açabilecek yapısal sorunları ele almaktadır. Bu bağlamda çalışmada yapısal sorunların içeriğinin ve niteliğinin anlaşılması açısından hem pilot kararlar hem de yapısal sorunların ele alındığı diğer kararların göz önüne alınması doğru olacaktır. Çalışmanın temel amacı; Türk Anayasa Hukukunda insan hak ve özgürlüklerinin korunması açısından niteliği itibariyle çok sayıda hak ihlaline sebep olan yapısal sorunların içeriğinin ve niteliğinin ele alınması olacaktır.

THE CONCEPT OF STRUCTURAL PROBLEM IN THE LIGHT OF THE DECISIONS OF THE TURKISH CONSTITUTIONAL COURT

In terms of issues identified as structural problems in the decisions regarding individual applications given by the Constitutional Court, it is supposed to make new legal regulations, amend or repeal the rules in force. It is possible to define the concept of structural problem as a situation that causes a large number of individual applications as a result of violations of rights that have occurred or may occur due to current legal regulations or situated practices. Because of structural problems, which are also expressed as systemic problems, there are many violations of rights and individual applications, not one or more violations of rights and individual applications. In addition to actual violations of rights and individual applications, possible violations of rights and individual applications are also dealt within this scope. By means of solving structural problems, violations of rights can be compensated and possible violations of rights can be prevented. Also by this way, it is possible to swiftly recompense for similar applications by the uniform resolution, and thus the caseload of the Court can be abated. Therefore, the Court can solve many applications arising from structural problems with a single decision and also offer solutions for similar applications.

The Court, identifies structural problems especially in its pilot decisions. Nevertheless it makes evaluations about structural problems in the decisions except the pilot decision. These decisions, which are described as quasi-pilot or semi-pilot decisions, also deal with structural problems that may cause a large number of violations of rights or individual applications. In this regard, so as to understand the content and character of structural problems in the study, it would be beneficial to examine both pilot decisions and other decisions that deal with structural problems. The main purpose of this study is; so as to protect human rights and freedoms in Turkish Constitutional Law, evaluating the content and character of the structural problems that cause many rights violations.