Akademik Veri Yönetim Sistemi
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.45, ss.273-288, 2021 (Hakemli Dergi)
20. yüzyıl başında siyasi istikrar ve ekonomik sorunlar yaşayan Osmanlı Devleti, aynı dönemde Avrupalı devletlerin müdahaleleriyle
de uğraşmaktaydı. Bu müdahale yöntemlerinden birisi de Osmanlı Devleti topraklarında farklı alanlarda bilimsel çalışmalar yürütmek
olmuştur. İlgili devletlerin siyasi ve ekonomik çıkarları doğrultusunda yürüttükleri bu bilimsel çalışmalar Osmanlı yönetimi tarafından
denetim altında tutulmaya çalışılmıştır. Bu devletlerden birisi de Avusturya-Macaristan İmparatorluğu idi. 1923-24 yıllarında Viyana
Doğa Tarihi Müzesi müdürü olan jeolog Franz Xaver Schaffer (1876-1953) Osmanlı Devleti topraklarındaki bu araştırmalara katılan
isimlerden birisi olmuştur. 1900-1917 yılları arasında Halep’ten Yanya’ya kadar Osmanlı Devleti topraklarında geniş bir bölgede
jeoloji araştırmaları yapmıştır. Ancak bu bilimsel araştırmalar sanayileşmiş ülkelerin ekonomik ve siyasi nüfuz alanlarını genişletmek
için de kullanılmıştır. Schaffer’in çalışmaları Viyana Bilimler Akademisi, Bağdat Demiryolu Şirketi gibi kurum ve kuruluşlar tarafından
desteklenmiştir. Bu makalede Schaffer’in Osmanlı Devleti sınırları içerisinde Halep’ten Yanya’ya, İzmir’den Zonguldak’a kadar
geniş bir alanda demiryolu ve maden yatakları açısından önemli yerlerde yaptığı bilimsel araştırmalar hakkında bilgi vermek ve
çalışmalarının dönemin siyasi ve ekonomik çıkar gruplarıyla bağlantısını ortaya koymak amaçlanmıştır.
At the beginning of the 20th century the Ottoman Empire having experienced problems on political stability and economics
was also dealing with the interventions of the European states. One of these intervention methods was to carry out the
scientific studies in different fields in the territory of the Ottoman Empire. The Ottoman administration tried to keep these
scientific studies carried out in line with the political and economic interests of the relevant states under control. One of these
states was the Austro-Hungarian Empire. Geologist Franz Xaver Schaffer (1876-1953), who was the director of the Vienna
Natural History Museum in 1923-24, was one of the figures who participated in these researches in the lands of the Ottoman
Empire. Between 1900 and 1917, he conducted geological research in a wide region in the territory of the Ottoman Empire
from Aleppo to Ioannina. However, these scientific studies have also been used to expand the economic and political sphere
of influence of industrialized countries. These studies of Schaffer were supported by institutions and organizations such as
the Vienna Academy of Sciences and the Baghdad Railway Company. In this article, it is intended to give information about
Schaffer's scientific researches in important places in terms of railways and mineral deposits in a wide area from Aleppo
to Ioannina, from Izmir to Zonguldak within the borders of the Ottoman Empire and to put forth the connection of these
scientific studies with the political and economic interest groups of the period.