Akademik Veri Yönetim Sistemi
THE JOURNAL OF ACADEMIC SOCIAL SCIENCE STUDIES, sa.66, ss.387-400, 2018 (Hakemli Dergi)
Psikoloji biliminin çalışma yaşamındaki insan davranışlarını incelediği alt di-siplin Endüstri ve Örgüt Psikolojisidir. Bu alan araştırmacıları, araştırmalarında bilimsel yönteme bağlı kalarak, doğru ve nesnel bilgiyi ortaya koymalıdırlar. Bilimsel araştırma-larda araştırmacılar araştırma sırasında veya araştırmayı raporlarken araştırma etik ku-rallarını ya görmezden gelirler ya ihmal ederler ya da çeşitli nedenlerle kasıtlı olarak etik kuralları ihlal ederler. Hangi disiplinde araştırma yaparsa yapsın tüm bilim insanlarının bilimsel araştırma etik ilkelerine uyup uymamaları elde edilen araştırma sonuçlarının doğruluğu ve nesnelliğine doğrudan etkide bulunabilmektedir. Ancak son yıllarda bi-limsel araştırmalarda uydurma, çarpıtma, ikiz yayın ve intihal gibi etik ihlallere sıklıkla rastlanmaktadır. Bu çalışmada endüstri ve örgüt psikolojisi alanında yapılan araştırma-larda etik izin alınıp alınmadığı ve araştırmalarda etik ihlal olup, olmadığının yanıtları aranmıştır. Bu doğrultuda olumlu işgören davranışlarından iş doyumu ve örgütsel bağ-lılık ile olumsuz işgören davranışlarından iş stresi ve işyerinde psikolojik taciz (mob-bing) konuları hakkında Türkiye’de ve diğer ülkelerde yapılan araştırmalarda etik ince-leme yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla araştırma için belirlenen araştırma konuları doğrultusunda veri tabanlarında tarama yapılarak elde edilen araştırmalar üzerinde do-küman analizi yapılmıştır. Bunun için, araştırma verileri Akdeniz Üniversitesinin kü-tüphanesinin abone olduğu veri tabanlarından Türkiye’de ULAKBİM veri tabanından; Yurt dışındaki ülkeler için ise Web of Science (WoS) ve EBSCO Host veri tabanlarından elde edilmiştir. Üç farklı veri tabanına 2010- 2017 yılları arasında olumlu ve olumsuz iş-gören davranışlarıyla ilişkili olgular araştırmacı tarafından anahtar kelime olarak giril-miş ve listelenen çalışmalardan uygun örnekleme yoluyla seçilen 232 araştırma dokü-man analizine tabi tutulmuştur. Sonuçlara göre; Türkiye’de ULAKBİM veri tabanında yer alan araştırma kapsamındaki iş doyumu, örgütsel bağlılık, iş stresi ve işyerinde psi-kolojik taciz konulu 72 araştırmanın 17’sinde etik onay veya katılımcı bilgilendirilmiş onam formu alınırken, 55 araştırmada etik onay veya katılımcı bilgilendirilmiş onam formu alınmadığı belirlenmiştir. Diğer ülkelerde yapılan çalışmalarda WoS veri taba-nında yer alan iş doyumu, örgütsel bağlılık, iş stresi ve işyerinde psikolojik taciz konulu 80 araştırmanın 37’sinde etik onay veya katılımcı bilgilendirilmiş onam formu alınırken, 43’ünde etik onay veya katılımcı bilgilendirilmiş onam formu alınmadığı belirlenmiştir. EBSCO Host veri tabanında yer alan iş doyumu, örgütsel bağlılık, iş stresi ve işyerinde psikolojik taciz konulu 80 araştırmanın 38’sinde etik onay veya katılımcı bilgilendirilmiş onam formu alınırken, 42’sinde etik onay veya katılımcı bilgilendirilmiş onam formu alınmadığı belirlenmiştir. Elde edilen diğer sonuçlar çalışmada ayrıntılı olarak açıklan-maya çalışılmıştır.
Industry and Organizational Psychology is one of the sub science of Psychology which analysis human behavior in worklife. These field of researchers must put forth correct and objec-tive knowlodge depending on scientific method. The researchers would like to access objective knowledge with scientific researches but when they research to ignore either to neglect or intenti-onally violate to scientific ethical principels in during research or reporting of research. Whiche-ver discipline they research, it is possible that all scientists who can not comply with the ethical principles of scientific research have a direct influence on the correctness and objectivity of the re-search results. But in recent years it has often been encountered ethical violation, fabrication, fal-sification, duplicate publication and plagiarism in scientific researches. In this research was se-arched for answers to determine whether getting ethical permission and ethical violation on rese-arches with respect to field of Industry and Organizational Psychology researches. Job satisfac-tion and organizational commitment are positive worker behaviors also job stress and mobbing are negative worker behaviors in Industry and Organizational Psychology. These are one of the main research topics of Industry and Organizational Psychology. This research of purpose is analysis ethical principals on researches field of Industry and Organizational Psychology that was done on positive and negative worker behaviors by researchers both in Turkey and the other countries. With this aim it was applied document analysis on total 232 manuscripts in three data-bases which were to ULAKBIM, Web of Science (WoS) and EBSCO Host databeses by researcher through library of Akdeniz University web site. The positive and negative worker behaviors were entered as keywords to data bases between 2010-2017 years by researcher and were selected 232 convenient researches with proper sampling. Finally it was tried to determine whether applied ethical procedure in which was accessed to the researches by researcher. According to results; it was been determined to got ethical approval at 17 studies conversely it was determined not to be ethical approval at 55 studies all of them 72 studies in ULAKBIM database. On the other hand from 80 researches in WoS database it was determined got ethical approval at 37 studies but it was determined not to be ethical approval at 43 studies. And finally from 80 studies in EBSCO Host database, it was determined to got ethical approval at 38 studies conversely it was determi-ned not to be ethical approval at 42 researches. It was tried to explain detail the other result of the researches in this research.
Keywords: Ethic, Ethical Violation, Industry and Organizational Psychology, Positive Worker Behavior, Job Satisfaction, Organizational Commitment, Negative Worker Behavior, Job Stress, Mobbing