Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bilgin S. (Yürütücü), Karayel D., Çanakcı M., Topakcı M.
TÜBİTAK Projesi, 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı, 2014 - 2016
ÖZET
Türkiye’de ve özellikle Antalya ilinde yaygın olarak seracılık yapılmaktadır. Antalya
ilinde her yıl yaş bazda 1.2 milyon ton, kuru bazda ise 176 bin ton domates, biber ve patlıcan
bitkisi artığı çıkmaktadır. Bu çalışmada, domates, biber ve patlıcan bitkisi saplarının katı
yakacak olarak değerlendirilmesinde, otomatik beslemeli peletleme makinesinde ayrı ayrı ve
5 farklı karışım oranında, 3 farklı parçacık boyutunda ve 3 farklı nem içeriğinde peletlenmesi
amaçlanmıştır. Elde edilen peletlerin kalitesi ile ilgili fiziksel özellikleri pelet nem içeriği, hacim
yoğunluğu, parça yoğunluğu, mekanik dayanıklılık direnci, basınç direnci ve nem alma
durumu belirlenmiştir. Ayrıca, artıkların seralardan toplanmasından peletlerin elde edilmesine
kadar olan aşamada tüketilen enerji değerleri ve pelet üretim maliyetleri belirlenmiştir.
Çalışma sonunda, domates, biber ve patlıcan bitkileri oldukça başarılı bir şekilde
peletlenmiştir. Pelet fiziksel özellikleri, makine kapasitesi ve enerji tüketim değerleri üzerine
materyal çeşidi, parçacık boyutu ve nem içeriğinin etkisi istatistiksel olarak önemli
bulunmuştur (P<0.01). Peletlerin çap, uzunluk ve kütleleri 6.04 - 7.06 mm, 16.79 - 30.86 mm
ve 0.52 - 1.19 g arasında değişmiştir. En yüksek pelet hacim, parça yoğunluğu ve mekanik
dayanıklılık direnci sırası ile 754 kg/m3, 1395 kg/m3 ve %99.2 bulunmuştur. Materyal
parçacık boyutu ve nem içeriğinin artması pelet yoğunluklarını düşürmüştür. Materyal nem
içeriğinin artması peletlerin mekanik dayanıklılık direncini artırırken, parçacık boyutunun
artması düşürmüştür. Peletler yüksek bağıl nem koşullarında oldukça fazla nem almışlardır.
Parçacık boyutunun düşmesi peletlerin nem almasını artırmıştır. Peletleme makinesinin
kapasitesi materyal özelliklerine bağlı olarak 18-124 kg/h, özgül enerji tüketimi ise
57-382 kWh/t bulunmuştur. Domates, biber ve patlıcan bitkisinin üst ısıl değerleri kuru bazda
sırası ile 17.23, 16.12 ve 15.05 MJ/kg, kül içerikleri ise %8.04, %15.83 ve %16.35
bulunmuştur. Araştırmanın yapıldığı koşullarda peletin üretim maliyeti 443.4 TL/t olarak
hesaplanmıştır. Maliyette büyük paya insan işgücü ve elektrik girdilerinin sahip olduğu
belirlenmiştir. Birim pelet üretimi için harcanan toplam enerji miktarı 2778.3 MJ/t olarak
bulunmuştur.
Anahtar kelimeler: Biyokütle enerjisi, sera bitki artıkları, pelet, peletleme, pelet fiziksel
özellikleri, pelet üretim maliyeti