Akademik Veri Yönetim Sistemi
Çalış Ö. (Yürütücü), Galedou A. M., Ahmed A. R.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2024 - 2025
| 2023 yılı verilerine göre küresel domates üretimi yaklaşık 5,5 milyon hektar alanda 200 milyon ton olarak gerçekleşmiştir (FAO, 2023). Nispeten kısa büyüme döngüsü ve yüksek verimi sayesinde domates yetiştiriciliği umut verici ekonomik beklentiler sunmakta ve ekim alanı her yıl genişlemeye devam etmektedir. Nitekim Türkiye Dünya domates üretiminde 13 milyon tonu aşan üretimiyle 3. sırada yer almaktadır (FAO, 2023). Bu kadar değerli bir ürünün üretimini kısıtlayan önemli hastalıklar bulunmaktadır. Bu hastalıklardan biri Stemphylium solani etmeninin domateste gri yaprak lekesi hastalığına sebep olup fungal patojen domates üretiminde ekonomik ve kalitesinde önemli verim kayıplarına neden olmaktadır. Bu etmenin oluşturduğu hastalığın ilk belirtileri bitkilerin alt yapraklarında kahverengi ile siyah lekeler olarak ortaya çıkar ve daha sonra üst kısımlara yayılmaktadır. Genellikle sarı bir haleyle çevrili olan bu nekrotik lekeler birleşerek erken yaprak dökülmesine neden olarak bitkinin fotosentez yapma kapasitesini azaltmakta, bitki gelişimi ve ürün oluşumunda büyük kayıplara sebep olmaktadır.. Bu çalışmanın amacı yazlık domates üretimi yapılan alanlardan S. solani izolatları toplamak, etmenin izolatlarını mikroskobik ve moleküler tanılamasını yapmak ve elde edilen S. solani izolatlarını tüm genom sekansları bilinen 25 Solanum americanum ekotipleri ile inoküle etmektir. Patojenisite testleri dayanıklı ve hassas ekotipleri ve bunlardaki genetik çeşitliliği ortaya koyacaktır. Bulunan dayanıklılık gelecekte bu hastalığın genetik kontrolünde dayanıklılık lokuslarının bulunmasında ve dayanıklı bitkilerin geliştirilmesinde kullanılacaktır. |