Tarhananın Kurutulmasında Yenilikçi Kurutma Uygulamaları: Ürün Özellikleri Üzerine Etkisi


Aşık Aygün S., Topuz A. (Yürütücü)

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2024 - 2026

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Temmuz 2024
  • Bitiş Tarihi: Temmuz 2026

Proje Özeti

Tarhana özellikle ülkemizde bilinen ve yaygın olarak tüketilen sağlıklı ve geleneksel bir üründür. Başta Ege Bölgesi olmak üzere pek çok bölgede üretilen tarhana; temel bileşen olarak yoğurt, un ve sebze püreleri ve/veya salça içermektedir. Çeşitli içeriklerle hazırlanan bu hamur fermentasyon sonrasında kurutulup öğütülmekte ve uzun raf ömrü kazandırılmış, besleyici bir ürün elde edilmektedir. Türkiye’nin her yöresinde sevilerek tüketilen toz tarhana ürünleri endüstriyel olarak da üretilmekte ve tesislerinde kurutma işleminin gerçekleştirilmesi için sıcak havalı kurutma sistemleri kullanılmaktadır.  Yüksek enerji girdisiyle uzun sürede gerçekleştirilen ve peşinden yoğun öğütme işlemine ihtiyaç duyulan bu kurutma işlemlerinde ürünün besin içeriği düşmekte ve kalitesi olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle proje kapsamında düşük enerji girdisiyle hızlı kurutma yapabilen, püre formundaki (akışkan) hammaddelerden yarı öğütülmüş formda kuru ürün elde edilebilen ve aynı zamanda ürünlerin besin içeriğini, kalitesini ve duyusal özelliklerini iyi koruyan yenilikçi bir kurutma teknolojisi olan kırınım pencereli kurutma (KPK) işleminin tarhana üretimine uyarlanması ve daha etkin hale getirilmesi amaçlanmıştır. KPK teknolojisinin daha etkin hale getirilmesi için kızılötesi ile desteklenmesi (KPK-IR) ve bu modifiye sistemle tarhana kurutma koşulları optimize edilerek geleneksel/konvansiyonel kurutma yöntemleriyle kıyaslanması kurgulanmıştır. Projede öncelikle KPK sistemine beslenecek akışkan formdaki tarhana hamur formülasyonu belirlenecektir. Bu tarhana hamuru ile KPK-IR sisteminin çalışma koşulları optimize edilecek ve son olarak aynı hamur farklı kurutma yöntemleriyle de kurutularak elde edilen toz tarhanaların kalitesi ile uygulanan kurutma sistemlerinin etkinliği ve enerji verimliliği kıyaslanacaktır. Hipotezlerin doğrulanması durumunda bu yenilikçi kurutma yaklaşımlarıyla sürekli hatta daha düşük enerji girdisiyle daha besleyici ve nitelikli tarhana üretilebilecektir. Elde edilecek verilerin uluslararası bilimsel literatüre kazandırılması yanında kazanılan bilgi ve deneyimin sektör temsilcilerine ve alanda faaliyet gösteren bilim insanlarına aktarılması öngörülmektedir.