Akademik Veri Yönetim Sistemi
Özkan A. (Yürütücü), Erdoğan A., Demir Z.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2023
Akciğer kanseri kansere bağlı ölümlerde birinci sırayı almaktadır (TUİK 2019). Akciğer kanserleri içerisinde erken tanı
olasılığı düşük olan küçük hücreli olmayan akciğer kanseri (NSCLC), tüm akciğer kanseri türlerinin %80-85’ini
oluşturmaktadır. NSCLC’nin tedavisinde geleneksel yöntemlerle hedeflenen başarıya ulaşılamamasının en önemli
nedenlerinden biri, tedavide kullanılan yüksek dozdaki kemoterapötiklere karşı kanser hücrelerinin ilaç direnci
geliştirmesidir. Günümüz de kanser tedavisinde kullanılan irinotekan ve topotekan gibi pek çok antikanser ilacı
bitkilerden elde edilmektedir. Ancak doğadan toplanan bitkilerin nutrasötik ve farmasötik gibi alanlarda çok fazla
kullanılmaları bitkilerin doğada azalmasına ve hatta yok olmasına neden olabilmektedir. Bu sorunu ortadan kaldırmak
için bitkileri kültüre alarak tüketme zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Böylelikle bitkilerin doğada azalması hatta yok
olması engellenirken, bitkilere daha kolay ve bol miktarda ulaşılabilmektedir. Bitkilerin kültüre alınarak üretilmeleri hem
tıbbi bitkilerimizin doğada yok olmasını engeller hem de doğal kaynaklarımızın ilaç üretiminde kullanılmasıyla ülkemize
ekonomik açıdan katkı sağlar. Fakat bitkilerin kültüre alma işlemleri bu bitkilerin ekstrakt içeriklerini değiştirerek hücre
çeşidine göre biyolojik etki mekanizmalarında farklılıklar yaratabilmektedir. Bu farklılıkları ortaya koyabilmek için
çalışmamızda, Türkiye’nin dört farklı ilinden toplanan Vaccaria hispanica bitkilerinin doğal ve kültüre formlarından elde
edilen tohum ekstraktlarının, parental ve ilaca-dirençli kanser hücreleri üzerine sitotoksik ve apoptotik etkisi ortaya
konacaktır. Tohum ekstraktlarının hücrelerdeki sitotoksik etkisi Cell Titer-BlueR hücre canlılığı testi ile hücre zarı
üzerine etkisi de malondialdehit (MDA) düzeyi ile belirlenecektir. Tohum ekstraktlarının hücrelerdeki antiproliferatif
etkisi prolifere hücre nüklear antijeninin (PCNA) mRNA ekspresyonundaki değişiklikler ile apoptotik etkisi ise proapoptotik bir gen olan Bax ile anti-apoptotik bir gen olan Bcl-2 genlerinin (Bax/Bcl-2) ekspresyonlarındaki değişiklikler
ile belirlenecektir. Ayrıca apoptozun hem intrinsik hem de ekstrinsik mekanizmasında aktive olan kaspaz 3/7 enziminin
aktivitesinde meydana gelen değişiklikler de ölçülecektir. Proje sonuçlarımız bize; hem doğal ve kültüre formdan elde
ettiğimiz ekstraktlarımızın kanser hücreleri üzerine apoptotik etkisini karşılaştırma imkânı sağlayacak, hem de
ekstraktlarımızın parental (P-H1299) ve ilaca dirençli (R-H1299) hücreler üzerindeki apoptotik etkisini karşılaştırma
imkânı verecektir.