Akademik Veri Yönetim Sistemi
Akhan S. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2015 - 2018
Tatlısu istakozları ülkemizde biri doğal olmak üzere iki tür ile temsil edilmektedir. Astacus leptodactylus ülkemizde yaygın olarak bulunan kerevit türüdür. Türk kereviti, Galiçya kereviti ya da dar pençeli kerevit olarak adlandırılan Astacus leptodactylus Eschscholtz, 1823 türü ülkemizin farklı bölgelerindeki doğal göl ve baraj göllerinde dağılım göstermektedir.
Tatlı su kereviti ülkemizde gıda olarak tüketilmemesine karşın 1970-1986 yılları arasında önemli miktarlarda avlanarak Avrupa'ya ihraç edilmekteydi. 1980'li yılların ortasına gelindiğinde kerevit vebasına bağlı olarak toplam kerevit üretimi 8000 ton/yıldan 200 ton/yıla düşmüş uzunca yıllar üretim miktarı 200 ton/yılın altında kalmıştır. Günümüzde ülkemizde kerevit üretimi 492 ton yıl olarak bildirilmiştir (TÜİK, 2012). Ülkemizde kerevit üretimindeki bu ani düşüşün sebebi şüphesiz önce Amerika sonra Avrupa ve Rusya nihayetinde ülkemize sıçrayan kerevit vebasıdır. Kerevit vebası tüm dünyada tatlısu kerevitlerinin en önemli hastalığı durumundadır. Günümüze kadar kerevit vebasının ülkemizdeki bazı göllerdeki stoklara etkisi ve teşhisiyle ilgili gerek konvansiyonel gerekse moleküler düzeyde sınırlı sayıda çalışmalar bulunmaktadır. Ancak, hastalığın tüm Türkiye'deki yayılımını kapsayan bir çalışma henüz yapılmamıştır. Yapılacak bu çalışma ile Türkiye'de dağılım gösteren 40 farklı kerevit populasyonlarından örneklemeler yapılacaktır. Alınan bu örneklerde 5.8s rDNA geni ve onu çevreleyen ITS bölgelerine özel primerler vasıtasıyla PZR tekniği kullanılarak kerevit vebası etkeni Aphanomyces astaci taraması yapılarak, ülkemizdeki hangi stoklara veba bulaştığı ve populasyonların hangi oranda bu hastalık etkenini taşıyıp taşımadıkları belirlenecektir. Türkiye genelinden elde edilcek olan A. astaci DNA dizileri kullanılarak lokasyonlar arasında genetik analizler yapılacaktır, izolatlar genotiplendirilecektir. Çalışma kapsamında ülkemizdeki kerevit vebası dağılım alanı ve haritası ortaya çıkartılarak bundan sonraki dönemlerde ülkemiz kerevit stoklarının yönetimi konularında yol gösterecek sonuçlar elde edilecektir.