Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mariem BOUALİ
Danışman: Mehmet Fatih Cengiz
Özet:
Son zamanlarda Türkiye'de endüstriyel olarak kullanımı yasal izinlerle düzenlenen
kenevir bitkisi Cannabaceae
familyasına ait olan ve içermiş oldukları kannabinoidler, terpenler ve fenolik
bileşikler gibi sekonder metabolitler nedeni ile özellikle ilaç endüstrisinin
gözdesi konumuna gelen önemli bir bitkisel materyaldir. Bu sekonder
metabolitlerin özellikle antiepileptik ve antikanserojenik etkilerinin yanında kanser
vakalarında ağrının giderilmesinde ciddi etkileri oldukları çok sayıda bilimsel
araştırmaya konu olmuştur. Bu
çalışmada, kenevir bitkisinde
bulunan majör kannabinoidlerin (kannabidivarin, kannabidiolik asit, kannabigerolik
asit, kannabigerol, kannabidiol, delta 9 tetrahidrokanabinol, delta 8
tetrahidrokanabinol kannabikromen ve tetrahidrokannabinolik asit) miktarsal
açıdan yüksek performans sıvı kromatografisi cihazında analiz edilebilmesine
yönelik yöntemin bazı parametreler açısından doğrulanması ve kontrollü şartlar
altında yetiştirilen kenevir
bitkisinde bulunan majör kannabinoidlerin ekstraksiyonu konusunda farklı
yöntemlerin uygulanarak optimize edilmesi amaçlanmıştır. Ekstraksiyon
çalışmaları kapsamında dinamik maserasyon, ultrason destekli
ekstraksiyon, zeytinyağı ekstraksiyonu ve süperkritik akışkan karbondioksit
ekstraksiyonu olmak üzere dört farklı ekstraksiyon tekniği denenmiş ve her
bir yöntem Yanıt
Yüzey Yöntemi deneme tasarımı kullanılarak
optimize edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre;
araştırma kapsamındaki tüm kannabinoidlerin 0,10-250,00 mg/L aralığında
doğrusal olarak (r2=1,00) tanımlanabildiği, kannabinoid
tespit sınırlarının 0,07-0,26 mg/L arasında değiştiği ve tekrarlanabilirlik
değerinin <%5,50 olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte, bitkilerden
kannabinoidlerin ekstrakte edilebilmesi için kullanılan tüm yöntemlere ait en
uygun değerler tespit edilmiş ve sonuçlar çizelge ve grafikler halinde
sunulmuştur. Tez çalışması kapsamında üretilen verilerin son zamanlarda popüler
hale gelen ve özellikle tarım, eczacılık, gıda ve kimya sektölerinde kullanım
alanı giderek artan kannabinoidlerin bitkisel örneklerdeki düzeylerinin ve en
uygun ekstraksiyon koşullarının belirlenmesine yönelik akademik ve endüstriyel
düzeydeki çalışmalara katkılar sağlaması beklenmektedir.