Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Fatma AKÇAKALE
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Mehmet Fatih Cengiz
Özet:
Hücrelere DNA veya RNA’yı etkili ve güvenilir bir şekilde in vitro
ve in vivo koşullarda aktarmak için iletim yöntemleri gerekmektedir. Gen
aktarım yöntemleri genel olarak viral vektörler ve viral vektör kullanılmayan
yöntemler olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Viral vektörlerde, hücrelere
genetik materyal aktarmak için virüslerin doğal bulaşıcılığından yararlanılmaktadır.
Viral vektörlerin dezavantajları immünojenite ve aktarılan genetik materyalin genoma
rastgele yerleşmesidir. Viral vektör kullanılmayan yöntemler genetik materyali
hedef hücrelere aktarmak için fiziksel veya kimyasal bileşiklerden yararlanmaktadır.
Kimyasal yöntemler genellikle viral vektörlerden daha az immünojenik ve daha
güvenlidir. Viral vektör kullanılmayan yöntemlerde in vitro transkripsiyon ile
oluşturulan mRNA, ticari olarak temin edilebilen kitlerle kolayca elde
edilebildiğinden, terapötik gen iletiminde plazmit DNA yerine kullanmak için
etkili bir yöntemdir. Çeşitli mRNA modifikasyonları ve aktarım yöntemleri
birleştirilerek, mRNA gen terapisinin etkinliğini büyük ölçüde geliştirilmiştir.
Monosistronik mRNA kullanılarak yapılan beta hücre farklılaşması için üç ana
transkripsiyon faktörünün (PDX1, NGN3 ve MAFA) hücre içinde eksprese olması
gerekmektedir. Monosistronik olarak sentezlenen her bir genin mRNA’larının aynı
hücre hatlarına transfeksiyonu sonucu yapılan çalışmalarda hücre farklılaşması
düşük verimlilikle sonuçlanmıştır. Bu çalışmada sentetik polisistronik mRNA
teknolojisi kullanılarak transfeksiyon ve programlama veriminin yükseltilmesi
amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda PDX1, NGN3 ve MAFA transkripsiyon
faktörlerinin mRNA’larının polisistronik olarak tasarlanması, in vitro
sentezi ve AR42J-B13 hücreleri ile karakterizasyonu gerçekleştirilmiştir. Yapılan
çalışmalar sonucunda sentetik polisistronik mRNA dizaynı ve in vitro
sentezi başarılı bir şekilde gerçekleştirilerek endogenik Pdx1, Ngn3 ve
MafA genlerinin aktivasyonu başarılı bir şekilde gösterilmiştir.